Đầu tư Chứng khoán – Kinh nghiệm hay may mắn?

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong thời kỳ bùng nổ với rất nhiều sàn giao dịch. Cũng như mọi lĩnh vực đầu tư khác, đầu tư chứng khoán có những nguyên tắc và luật chơi riêng. Bạn có thể nhanh chóng có được cả một gia tài nhưng cũng có thể bị mất sạch nếu không nắm vững và tuân thủ một số quy tắc căn bản của luật chơi...

Warren Buffett, người giàu thứ ba trên thế giới - sau Bill Gates và Carlos Slim - với tổng tài sản trị giá 52 tỷ USD, xuất thân từ một gia đình môi giới chứng khoán. Cha ông, Howard là dân biểu quốc hội Mỹ và là chủ một công ty môi giới chứng khoán ở Omaha, Nebraska.

Warren Buffett là người đã tạo dựng nên tài sản khổng lồ của mình hoàn toàn từ hai bàn tay trắng. Ngay khi mới 11 tuổi, ông bắt đầu chơi cổ phiếu, cậu bé Warren đã mua nhiều cố phiếu của Cities Services với giá 38.25 USD/cổ phiêu và bán đi vài tháng sau khi giá lên đến 40 USD để rồi vài năm sau cay đắng nhìn giá cổ phiếu này tăng vọt lên đến 200 USD. Đây có thể nói là bài học đầu tiên Warren Buffett rút ra được từ đầu tư chứng khoán, điều đã ảnh hưởng lớn đến phong cách kinh doanh và đầu tư của ông trong suốt thời gian sau này. Kinh nghiệm của Warren Buffett trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán là những kinh nghiệm đáng giá được các nhà đầu tư chứng khoán đặc biệt coi trọng.

Với ông, mua chứng khoán là một vụ đầu tư lâu dài chứ không phải một cuộc mua bán sang tay để có được lợi nhuận tức thời. Kinh nghiệm của Warren Buffett đã được phân tích và đúc kết bởi nhiều chuyên gia trên lĩnh vực này có thể tóm tắt như sau:

Phương pháp lượng định giá trị cổ phiếu Buffett

Với kinh nghiệm đầu tư chứng khoán của Buffett, ông đầu tư vào một công ty thông qua cổ phiếu mua được chứ không chơi cổ phiếu. Để lượng định giá trị của một loại cổ phiếu, ông xem xét những mặt sau để quyết định đầu tư.

1- Hoạt động của công ty đó có luôn thể hiện tốt?

Ông thường xem xét và so sánh tỷ lệ lợi nhuận trên cổ phiếu mình định đầu tư với những công ty khác trong cùng lĩnh vực hoạt động. Chỉ số này được ông xem xét qua một quá trình lâu dài (từ 5, 10 năm trở lên).

2- Số nợ thực tế của công ty đó

Đôi lúc giá cổ phiếu tăng do công ty đó đã đầu tư lớn vào việc phát triển hoạt động, nhưng số tiền đầu tư đó lại được vay mượn từ một nguồn nào khác bên ngoài. Với Bufiett, đây là một con số cần được so sánh để xác định tỷ lệ tăng trưởng thật của cổ phiếu.

3- Tỷ lệ lợi nhuận thuần của công ty đó có cao và tăng trưởng đều?

Tỷ lệ tăng trưởng này cũng được ông xem xét qua một thời gian dài, ít nhất là 5 năm.

Tỷ lệ lợi nhuận cao chứng tỏ công ty đó hoạt động tốt. Tỷ lệ lợi nhuận tăng trưởng đều đặn chứng tỏ công ty đó được điều hành và kiểm soát chi phí tốt.

4- Công ty đó đã được niêm yết trên thị trường chứng khoán từ lúc nào?

Với Buffett, ông chỉ quan tâm đến các công ty đã có mặt trên thị trường chứng khoán từ 10 năm trở lên. Công ty được xem xét đã hoạt động ra sao và chú ý phát triển giá trị cổ phiếu như thế nào trong quá khứ là điều cần nhìn đến, nhưng quan trọng hơn là từ đó dự kiến và xác định công ty đó sẽ hoạt động thế nào trong tương lai.

5- Sản phẩm hay dịch vụ của công ty đó có lợi thế khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh?

Nếu công ty đó chỉ sản xuất hay cung ứng một dịch vụ thông thường như mọi công ty khác hoạt động trong cùng một lĩnh vực thì công ty đó rất có nguy cơ bị lấn mất thị phần do nhu cầu thay đổi.

6- Cổ phiếu của công ty đó có đang được rao bán với 25% thấp hơn giá trị thật?

Xác định được năm tiêu chuẩn trên, bạn mới có thể xác định được giá trị thật của cổ phiếu công ty đó và hãy quyết định mua khi nhận thấy giá cổ phiếu được rao bán sang thấp hơn giá trị thật của chúng.

Phong cách đầu tư của Warren Buffett và các nhà đầu tư hàng đầu khác trên thế giới là đầu tư vào giá trị lâu dài của một công ty. Với Buffett, điều quan trọng nhất trong đầu tư là bảo toàn đồng vốn. Với ông, đầu tư là phải kiểm soát được mọi việc xung quanh môi trường đầu tư của mình. Ông không chấp nhận để sự may rủi định đoạt số phận của mình.

Thực tế thị trường Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ chính thức hoạt động từ cuối năm 2000. Tuy còn non trẻ với những ưu khuyết điểm riêng nhưng có lợi thế được thừa hưởng di sản kiến thức và kinh nghiệm từ các thị trường chứng khoán thế giới. Hầu hết các nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam không có đồng vốn nhàn rỗi để có thể đầu tư lâu dài vào những công ty hay thương hiệu danh tiếng thế giới. Hầu hết các công ty có tên niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán ớ Việt Nam đều mới cổ phần hóa trong khoảng 10 năm gần đây. Một số công ty có danh tiếng mới bán các cổ phiếu đầu tiên của mình nhưng đã giành được sự chú ý rộng rãi từ các nhà đầu tư chứng khoán. Đây chính là điểm khác biệt chính của thị trường chứng khoán Việt Nam trong khoảng thời gian 5, 10 năm tới.

Phần lớn những nhà đầu tư chứng khoán ở Việt Nam hiện nay đều là những tay chơi không chuyên, họ đầu tư chứng khoán như một hình thức kinh doanh phụ với mong muốn có cơ hội nhân bội đồng vốn nhàn rỗi của mình. Do hầu hết các nhà đầu tư đang có một công việc chính phải lo nên không thể có thời gian để tìm hiểu, nghiên cứu thị trường chứng khoán. Phần lớn các nhà đầu tư VN bỏ tiền ra mua một số cổ phiếu theo lời giới thiệu của ai đó hoặc mua qua môi giới, sau đó họ chờ đợi, theo dõi giá cố phiếu tăng hay giảm, lời hay lỗ, gần như hoàn toàn phó mặc cho may rủi. Đây là cách mà những nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp như Warren Buffett không bao giờ chấp nhận.

Những người thực sự hưởng được lợi nhuận từ thị trường chứng khoán hiện nay là những nhà môi giới, lên hay xuống, lời hay lỗ họ đều có phần.

Thị trường chứng khoán là đồng hồ đo sức mạnh của nền kinh tế. Sự phát triển của thị trường chứng khoán cũng đồng nghĩa với sự phát triển của nền kinh tế. Để thị trường chứng khoán thực sự phát triển, đã đến lúc cần phải có sự liên kết của các nhà đầu tư tự do dưới danh nghĩa một công ty hay một tập đoàn đầu tư chuyên nghiệp với sức mạnh tài chính đủ để có thể tác động và chi phối mạnh đến thị trường. Các nhà đầu tư Việt Nam không thể chậm trễ hơn nữa khi thực tế hiện nay có một số công ty, tập toàn đầu tư của nước ngoài đã thực sự bước chân vào và phần nào chi phối sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.